Perła marketingu

Krzywa gospodarki faluje niezależnie od słów i chęci polityków wszelkich frakcji, plony tradycyjnie reagują na (zawsze zbyt) suchą lub wilgotną aurę, a kibice kolejnych drużyn śpiewają smętnie: „Polacy, nic się nie stało”, ale jedno jest pewne – co roku wygramy! Co roku wygramy pod Grunwaldem. Będą dwa nagie miecze, Bogurodzica, wojsk dostatek oraz ciężka jazda krzyżacka, a potem lekka jazda litewska. Znowu będzie bitwa, która jest przykładem najlepszej akcji marketingowej w naszej historii. Dlaczego? Po pierwsze, wszyscy wiedzą, że była to największa bitwa średniowiecznej Europy i jedno z naszych najwspanialszych zwycięstw. Czy rzeczywiście? Po drugie, potęga krzyżacka została pokonana! Naprawdę? A po trzecie, wszystko dlatego, że Krzyżacy ciągle i bezustannie  pustoszyli polskie ziemie, gdyż nie zadowoliło ich nawracanie ogniem i mieczem! Ale o co chodzi?! A do tego każdy obywatel Polski obudzony w środku nocy może mieć kłopot z własna datą urodzenia oraz pinem do bankomatu, ale na pewno wie, co się stało w 1410 r.! Jednym słowem Grunwald to klasa!

Koń rycerski Maciuś w Grunwaldzie (fot.: A. Rau)

A wszystko to zasługa wielowiekowej i wieloautorskiej strategii marketingowej: Grunwald odegrał bowiem kluczową rolę w utrwalaniu polskości podczas zaborów, zaś w czasach tuż powojennych był wręcz billboardem etosu Polaka-pogromcy grabieżcy krzyżackiego (którego bezpośrednim spadkiem był oczywiście faszyzm niemiecki) oraz logo Ziem Odzyskanych. Chorągiew z czarnym krzyżem na ziemi, szpony orła lśnią złotem w powietrzu.

Dziś 15 lipca, czyli dzień bitwy. W świeżo miniony weekend Radio Olsztyn z okazji kolejnej rocznicy oraz dorocznej inscenizacji w Stębarku  nadawało relację na żywo z tego wydarzenia, a w jej trakcie m.in. wypowiedział się dyrektor muzeum, Szymon Drej. Podczas wywiadu padło zdanie, które bardzo daje do myślenia – choć być może wykształconym historykom lub ludziom o przemyślanej postawie życiowej wydawało się oczywiste: że ogólnie i częstokroć posługujemy się opinią ahistoryczną, odnosząc do czegoś, do czego kontekst historyczny musi być zachowany… czyli do samej historii. Wątek ów dotyczył tak częstych i lubianych dywagacji, czy bitwę pod Grunwaldem można było lepiej wykorzystać: wszak mogliśmy iść za ciosem i natychmiast zdobyć Malbork, mogliśmy jednym rzutem ustalić warunki z Zakonem, mogliśmy… A przecież obecnie, znając wszystkie konsekwencje czynów kolejnych postaci historycznych, nie jesteśmy jednak w stanie obiektywnie ustalić (z powodu braku informacji), czy decyzje, które wydają nam się tak bardzo błędne i krótkowzroczne, były też takie wówczas. Czy plany i propozycje, które – w naszym mniemaniu – uczyniłyby z Polski błyskawicznego i jednoznacznego zwycięzcę nad Zakonem, czyli uchroniłyby nas od problemów pruskich, a ostatecznie od zaborów i kto wie, od czego dalej, były w tamtej sytuacji w ogóle do spełnienia! Jednym słowem fanfiki i opowieści sf, ukazujące wersje alternatywne historii, są naprawdę  zajmujące, ale nie powinno się do nich przykładać zbyt wielkiej wagi. Porzucenie myślenia ahistorycznego nie tylko nas uszczęśliwi, gdyż poniekąd uwierzymy, że żyjemy w najlepszym ze światów (jakkolwiek trudno to wziąć na klatę), ale również przyjmiemy fakt, że historia, którą znamy, jest tą, która poniekąd musiała się zdarzyć, i przestaniemy tak surowo oceniać naszych władców, wodzów, naczelników, bohaterów… Zrobili, co mogli. A zwłaszcza pod Grunwaldem.

I to taka mała filozoficzna dywagacja grunwaldzka.